در مطلب قبل به معرفی انواع طراحی شهری در قرن بیستم و الگوها و رویکردهای مختلف ان پرداختیم. در ادامه این مطلب به بررسی مثال هایی از بهترین شهرها در قالب انواع طراحی شهری متفاوت می‌پردازیم.

موضوع: معرفی انواع طراحی شهری و خصوصیات آن ها

مدت زمان مطالعه: 6 دقیقه

در مطلب قبل به معرفی طراحی شهری در قرن بیستم و الگوها و رویکردهای مختلف ان پرداختیم. در ادامه این مطلب به بررسی مثال هایی از بهترین شهرها در قالب انواع طراحی شهری متفاوت می‌پردازیم.

* طراحی شهری کامل

در این نوع طراحی شهری، طراح به عنوان عضوی از توسعه دهندگان شهری محسوب می شود و در تمام مراحل طراحی تا ساخت حضور دارد. این الگو تلفیقی از معماری و معماری منظر در مقیاسی وسیع است که مهندسان ترافیک نیز در آن دخیل هستند. با آن که طراحی کامل یک شهر از جمله نمونه های آن است ولی با این همه مصادیقی نیز وجود دارد که این تفکر مبنای طراحی بخشی از شهر (مانند طراحی مرکز شهر شاندیگار)، قرار گرفته است.

نمونه: شهر برازيليا

ایده شکل گیری این شهر مربوط به سال ۱۹۶۰ می باشد که پایتخت برزیل از ریودژنیرو به مكان دیگری که در تملک دولت بود با هدف توسعه پایتخت آن کشور، مستقل گردید. موقعیت شهر پس از مطالعات گسترده و بررسی عوامل مختلف چون توپوگرافی، کیفیت خاک، بارندگی و باد تعیین گردید. پس از آن، در سال ۱۹۵6 مسابقه ای برای تهیه طرح کلان برازيليا با گروهی از داوران و حضور معمار برزیلی، اسکار نیمایر برگزار گردید و در میان ۲۹ گروه شرکت کننده، طرح لوسيو کاستا، شهرساز؛ انتخاب گردید. طرح دارای دو محور اصلی می باشد که یکی محوری مونومانتال (نمادین) است که در راستای آن ادارات دولتی قرار می گیرد و محور دیگر آن منطبق بر شبکه زه کشی شهری است که فعالیت های مسکونی و وابسته به آن در این محور استقرار یافته اند.

شهر شامل چهار بخش اصلی می باشد: ساختمان های دولتی، بلوک های بزرگ مسکونی، شبکه حمل و نقل موتوری و مرکز شهر که تا حدودی مبتنی بر ایده های لوکویوزیه می باشد.

* طراحی شهری هماهنگ

گاه در رویارویی با پروژه های توسعه و یا بازسازی شهری با مقیاس وسیع و سرمایه گذاران گوناگون، پس از تعیین اهداف کلان و یا طرح جامع، پروژه به چند بخش کوچکتر تفکیک گردیده و به گروه های مختلف طراحی واگذار می گردد و هر گروه در محدوده مورد نظر، طراحی می کند. جهت نظارت و انجام هماهنگی کمیته مشترک و کمیته هایی جداگانه تشکیل می گردد که در عین حال مسائل اجرایی مالی و اهداف کارفرما را در نظر می گیرد.

نمونه: لادفانس در فرانسه

لادفانس در زمینی به وسعت ۷۵۰ هکتار در بیرون محدوده قانونی شهر پاریس قرار دارد که به گونه ای متمایز از آن طراحی شده است. طرح های منطقه ای و نیز مسابقه طراحی در سال ۱۹۳۱ ایده شکل گیری آن را تقویت کرد. هدف شکل گیری آن، انتقال تراکم جمعیت به حاشیه شهر پاریس و حفظ هسته تاریخی پاریس بود که سالانه میلیون ها توریست را به خود دعوت می کند. در سال ۱۹۵۹ پروژه لادفانس پس از شناسایی موقعیت مناسب آغاز گردید. ایده اولیه آن، ساخت آسمانخراشی میان واحدهای مسکونی و فضاهای عمومی باز و خطوط راه آهن بود ولی مورد تأیید واقع نشد. پس از ریاست جمهوری ژرژ پمپیدو در زمان ژیکاردستن پیشنهاد جدیدی مطرح گردید که مبنای طراحی آن قرار گرفت. اولین قدم، احداث زیرساخت ها، خطوط راه آهن و محورهای پیاده بود که زمینه را برای جذب سرمایه گذاری مهیا می نمود. پس از آن، مرکز ملی صنایع و فن آوری با سقف مثلثی خود شکل گرفت که یکی از بناهای شاخص و محرک برای توسعه آتی محسوب می شد.

در بخشی از بلوار منتهی به این مرکز، بنای لادفانس ساخته شد که به وسیله معمار هلندی اسپرکلسن، طراحی گردید. این بنا نه تنها حس مکان پاریس را شکل می دهد، بلکه امکان تداوم محور شهری پاریس را از ابتدای شانزه لیزه به طرف طاق پیروزی و از آنجا به کاخ ورسای را فراهم می کند.

ولی از انتخاب طرح تا ساخت لادفانس، تغییرات زیادی در آن در قالب طراحی هماهنگ اعمال گردید. اما این مجموعه به لحاظ هماهنگی چندان موفق نبود و نتیجه آن شکل گیری آسمانخراش هایی بود که بی ارتباط با یکدیگر قرار گرفته بودند، ولی به لحاظ جاذبه ای که برای حضور شرکت های معتبر و بزرگ در خود فراهم نمود توانست سرلوحه و الهام بخش پروژه های مشابهی در سراسر جهان قرار گیرد.

* طراحی شهری قطعه قطعه

همه شهرها، دارای مصادیقی از این رویکرد به طراحی شهری هستند که پس از تعیین سیاست های توسعه و اهداف کلان بر پایه قطعات یا محلات، صورت می گیرد. در بسیاری از شهرهای سراسر جهان، محلات مختلفی با این دیدگاه طراحی شده و ساختمان ها و تسهیلات آن ها شکل گرفته است. این روش در پی بهبود کیفیت محدوده های موجود شهر بوده ولی برخلاف طراحی هماهنگ با تصور کلان کالبدی آن محدوده آغاز نمی گردد. بلکه با تصویر کلی از اهداف، عملکردهای مورد انتظار و نحوه دستیابی به آن هدف، گام های بعدی برداشته می شود. با این هدف از تمام انگیزه ها برای احداث ساختمان ها و یا تسهیلات مورد نظر بهره گرفته می شود تا سیاستی که برای آن محدوده در نظر گرفته شده است تأمین گردد.

نمونه: محدوده مرکزی شهر فيلادلفيا

این محدوده در هسته تاریخی شهر قرار دارد. در این منطقه با آن که رکود اقتصادی یا ضعف کالبدی و یا تخریب محیط زیست به چشم نمی خورد ولی با رکود روبرو بود. ایده ایجاد مراکز جدید کنفرانس در این منطقه در دهه ۸۰ مطرح و در دهه ۹۰ با هدف احیای این مرکز شهری به بهره برداری رسید تا الگوی اقدامات آتی شهر را جهت بخشد. طراحی و برنامه ریزی جدید آن تحت نظر ادموند بیکن انجام شد که علاوه بر ساماندهی بخش فرسوده و هماهنگی شبکه راه ها، ساخت گالری و مجتمع خرید درون مرکز شهر را نیز در بر گرفت. این اقدامات افزایش تعداد سکنه را به همراه داشت که ارزیابی مطلوبی از آن داشتند. در سال ۱۹۹۰ شورایی برای بخش مرکزی شهر تشکیل شد که پس از تأمین بودجه، اقدامات خود را برای بهبود شرایط حرکت پیاده و ارتقاء امنيت مكان متمرکز نمود. هدف، افزایش افراد حاضر در مکان اعم از کارکنان، ساکنان، خریداران و گردشگران بود. این شورا ۷۵ پیشنهاد از گروه ها و افراد مختلف مبنی بر نورپردازی، درختکاری، نصب علائم، بهبود کفسازی و تسهیل حرکت افراد معلول و بسیاری موارد دیگر دریافت کرد تا چهره ای تازه به منطقه ببخشد. مرحله بعد بهسازی نمای ساختمان ها و تغییر کاربری برخی از آن ها بود که این بهسازی، محرک بهسازی های خودجوش توسط مالکان نیز گردید.

برچسب ها :