موضوع: تاسیسات مکانیکی در ساختمان (واحد تشعشعی آبگرم کفی و انواع آن)
مدت زمان مطالعه: 3 دقیقه
اجرای لوله های حاوی سیال گرم در سطوح و جداره های فضا میتواند گرمای یکنواختی را تامین کند.
واحدهای تشعشعی از طریق سیستم مرکزی تغذیه میشوند و معمولا به صورت گسترده در کف فضا نصب میشوند و به دلیل تمرکز گرما در سطوح پایین فضا، بازدهی بهتری نسبت به رادیاتور و کنوکتور دارند.
واحدهای تشعشعی بر اساس نوع چیدمان لوله های حاوی سیال در سه گروه کوئل پیوسته، کلکتوری و مرکب طبقه بندی می شوند.
در گذشته ای نه چندان دور از لوله های مسی برای گرمایش کفی استفاده میشد ولی امروزه استفاده از لوله های پلیمری رواج بیشتری پیدا کرده است.
تامین گرمایش از طریق لوله های گرمایشی که در زیر کف پنهان می شوند از نظر چیدمان داخلی کمترین عوارض را در پی دارد؛ اما از نظر اجرا نیازمند دقت بیشتری است.
واحد تشعشعی کوئل پیوسته یا مارپیچ، ساده ترین نوع سیستم تشعشعی لوله ای است. در این حالت لوله های حاوی سیال گرم به صورت یک کوئل پیوسته و مارپیچ در میان سطوح داخلی و به طور معمول در کف فضا جاسازی می شوند.
در این شبکه افت فشارنسبتا زیاد است ولی در مقایسه با طرح های دیگر هزینه کمتری در بر دارد.
واحد تشعشعی کلکتوری دارای دو کلکتور یا مجرای اصلی رفت و برگشت است.
لوله های حامل سیال گرم به موازات هم به دو کلکتور متصل می شوند. این سیستم به خاطر سرعت کم سیال افت فشار کمتری دارد اما امکان جریان یکسان در تمام قسمت ها نیز توام با مشکلاتی است.
واحد تشعشعی مرکب ترکیبی است از طرح کلکتوری و مارپیچی در این شبکه مانند طرح کلکتوری از دو مجرای اصلی رفت و برگشت استفاده میشود و در عین حال لوله های رابط بین دو کلکتور نه به شکل مستقیم بلکه به صورت مارپیچی هستند.
زمینه های کاربری واحدهای تبادل حرارت وزش طبیعی
(الف). اماکنی که سیستم گرمایش و سرمایش در آن ها از نوع دوفصلی نیست و سرمایش فضاها از طریق واحدهای مستقل مانند کولرآبی یا گازی تامین میشود. (اغلب اماکن مسکونی و تجاری کوچک در این گروه جای می گیرند).
(ب). اماکنی که در فصل گرما بنا به دلایل مختلف خنک نمیشوند؛ مانند سرویس های بهداشتی و یا برخی از انبارها.
(ج). اماکنی مانند اماکن گروه الف و ب با سقف ۳ متر یا کوتاه تر.
در یک نگاه کلی می توان واحدهای تبادل حرارت با وزش طبیعی را مناسب اماکن مسکونی به ویژه آپارتمانها و اماکن تجاری کوچک دانست.
ملاحظات معماری
(الف). بهتر است رادیاتورها برای گرمایش فضاهایی که مساحتی کمتر از ۶۰ مترمربع دارند استفاده شوند (این مقدار برای اقلیم های معتدل است. به عنوان مثال برای یک آپارتمان به مساحت ۱۵۰ مترمربع که از فضاهای جداگانه ای مانند اتاق خواب، آشپزخانه، پذیرایی و نشیمن تشکیل شده است، مادامی که مساحت هریک از این فضاها بیش از ۶۰ مترمربع نباشد میتوان از رادیاتور بدون هیچ مشکلی استفاده نمود؛ اما استفاده از رادیاتور برای یک مکان واحد مانند یک سالن که مساحتی بیش از این دارد، موجب افزایش تعداد بلوک رادیاتورها میشود. زیرا تحت این شرایط برای یکنواخت سازی دمای هوای داخل می باید از بلوک های بیشتری در نقاط مختلف استفاده نمود که این امر معمولا اشکالاتی را از نظر مبلمان به وجود آورده و ضمنا باعث افزایش طول لوله کشیها میشود. این موضوع در مورد کنوکتورهای دیواری و مخفی نیز صادق است؛ اما کنوکتورهای قرنیزی از این جهت مشکل چندانی ندارند.
(ب). رادیاتورها دارای ابعاد و شکل های استاندارد شده ای هستند؛ اما در صورت نیاز و با تامین هزینه های بیشتر می توان رادیاتورها را در شکل های متنوعی به کار گرفت. به این طریق معماران می توانند از رادیاتورها به عنوان یکی از عناصر دکوراتیو بهره گیرند. کنوکتورهای مخفی و قرنیزی از نظر تطابق با مبلمان داخلی مناسب تر هستند؛ اما کنوکتورهای دیواری از این نظر چندان مطلوب نیستند.
(ج). نفوذ هوای سرد و اتلاف حرارت بیش از همه از طریق پنجره ها و دیواره های خارجی صورت می گیرد و به همین دلیل تجهیزات تبادل حرارتی مانند رادیاتور باید در مجاورت جداره های خارجی نصب شوند. بنابراین معماران می باید به هنگام طراحی به این نکته توجه داشته باشند. به عنوان مثال در نظر گرفتن پنجره های مرتفع که از کف تا سقف ادامه می یابند به خودی خود امکان نصب رادیاتور در آن محل را سلب می کند، بنابراین حداقل در کناره های چنین پنجره هایی یا در دیوارهایی که بر کناره قاب این پنجره ها عمود می شوند، باید فضای کافی برای نصب رادیاتور در نظر گرفته شود و این فضا تنها شامل سطح رادیاتور نمی شود، بلکه در سمت شیر هواگیری باید حداقل ۲۰ سانتیمتر و همین طور برای شیرهای رفت و برگشت ۲۵ سانتیمتر فضای آزاد در نظر گرفته شود. هرگونه پیش آمدگی یا فرورفتگی دکوراتیو با ابعاد کوچک در این گونه جداره ها ممکن است موجب مزاحمت در نصب و بهره برداری رادیاتور شود.
نصب رادیاتورها در زیر پنجره ها مزیت دیگری نیز دارد و آن جلوگیری از تقطیر رطوبت روی سطح پنجره است. در فصل زمستان شیشه پنجره ها در تماس با هوای بیرون، تشکیل یک سطح سرد را داده و امکان تقطیر رطوبت موجود در هوای اتاق روی این س طح سرد به وجود می آید؛ بنابراین با گرم کردن سطح داخلی پنجره ها و جدارهای خارجی می توان مانع از تقطیر رطوبت شد.
(د). در مورد کنوکتورهای قرنیزی می باید به موانعی همچون آستانه درها و محل نصب پریزهای برق، تلفن و آنتن توجه کرد.