مساحت باغ دلگشا شیراز ۵/۷ هکتار می‌باشد و با شماره ۹۱۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. بیشتر درختان آن را مرکبات مخصوصاً نارنج و پرتقال تشکیل می‌دهند. آبی که از چشمه قنات آرامگاه سعدی جاری است از این باغ می‌گذرد. این باغ هم اکنون در تملک دولت می‌باشد.
این باغ در جبهه شمال شرقی و در سمت جنوب تنگ آب خان و نزدیک آرامگاه سعدی و در بستری کوهستانی واقع شده است.
سابقة آبادانی و وجود این باغ نه تنها به پیش از دوره سلسلههای آل اینجو و آل مظفر می‌رسد بلکه تا پیش از اسلام یعنی دورة حکومت ساسانیان، به دلیل همجواری با مظهر کاریزی کهن و استقرار در حریم قلعه بسیار قدیمی مشهور به کهندژ بوده که بقایای آن تا نیم سده پیش بر فراز کوه مقابل قرار داشت، قطعی است.
این باغ در دشت زیر پای این قلعه و در نزدیکی مظهر کاریز سعدی که آب گازاران هم نامیده می‌شود واقع شده است، آب قنات سعدی از گذشته تا کنون باغ دلگشا و چند باغ دیگر و کشتزارهای اطراف را مشروب میسازد.
این باغ از تعدادی زمین وسیع تشکیل شده که در حاشیه خیابان بوستان واقع شده اند و به مقبره سعدی راه دارند. جنس دیوارهای باغ از گل و مدخل ورودی از آجر است . از دروازه ورودی باغ تا ساختمان که در مرکز آن قرار گرفته , یک آب نما و یک خیابان سیمانی وجود دارد . چهار خیابان بدین گونه در اطراف ساختمان ساخته شده اند که به دیوارهای باغ ختم می گردند. در کنار برخی از این خیابانها , درختان سرو و کاج به چشم می خورند ودر قسمتهای دیگر باغ نیز درختهای پرتقال , نخل و گردو کاشته اند این بنارا بر روی یک سکو ساخته اند و قسمت پایین تر دیوارها را با سنگ صاف ومسطح پوشانیده اند. این بنا دارای ۳ طبقه می باشد و ایوان آن با کاشی کاریهای براق تزیین گردیده است. درهای برخی از اتاقها بسیار قدیمی هستند. درطبقه اول یک حوض هشت وجهی قرار دارد که دارای کاشی کاریهای آبی است. سقف ساختمان یک گنبد ساده است و در محل دریچه هوا قرار دارد . دراین بنا چهار اتاق سلطنتی نیز وجود دارد.
در دوره تسلط تیمور گورکانی در فارس، این باغ و مجموعه باغها در نهایت آبادانی بوده و پس از دیدن این باغ، در سمرقند باغی بزرگ به همین شیوه به نام دلگشا احداث نمود. این باغ در دورة صفویه از باغهای مشهور به شمار می‌رفته و در دوره افشاریه همچنان آباد و احتمالاً مدتی در تملک میرزا محمد کلانتر فارس بوده است.
نام شما :*
ایمیل :
نظر شما : *
© تمامی حقوق این وب سایت متعلق به گروه معماری ایرانادکور می باشد.
طراحی سایت و سئو : سیرن