معماری داخلی در ایران سابقه طولانی دارد. مردم فرهیخته ایران از همان ابتدا در تمام ادوار از معماری داخلی استفاده می‌کردند و به تزئینات و زیبایی درون ساختمان اهمیت می‌دادند. هرسبک از معماری داخلی با توجه به دوره خود دارای ویژگی‌های متفاوتی است که آشنایی با آن‌ها از الزامات است.

تاریخ: 1398/8/01

معماری داخلی نقش مهم و چشمگیری در زندگی همه انسان‌ها و به خصوص ایرانیان ایفا کرده است. بررسی ویژگی‌های معماری داخلی در تمام دوران‌ها و مخصوصاً دوره‌هایی که دارای معماری داخلی خاص و متفاوتی هستند، می‌توانند ما را در درک بهتر معماری داخلی و استفاده از آن در زندگی روزمره کمک کنند. ایرانادکور، مرجع تخصصی معماری و دکوراسیون داخلی در جنوب کشور تلاش دارد تا در این نوشتار نقش معماری داخلی در زندگی ایرانیان را بررسی نماید. تاریخچه معماری در ایران بسیار گسترده و کامل است که آشنایی با این تاریخچه به ما در درک بهتر معماری ایران کمک می‌کند.

معماری دوران حکومت سلوکیه

با توجه به نقش هنرآفرینی ایرانیان در زندگی و قدمت و سالمندی آن در معماری داخلی و طراحی مبل و تخت چهارپایه در دوران فرمانروایی هخامنشیان، باید اظهار داشت که بعد از آن دوران یعنی در دوران حکومت سلوکیه به سبب جنگ و خونریزی، مدرکی که گویای تزئینات داخلی یا معماری داخلی در این دوران باشد به دست نیامده و آثار باقیمانده از این دوره نیز بسیار اندک است. در حقیقت، این دوره از تاریخ ایران به قول گیرشمن دوره‌ی مرده‌ای بیش نبود! ولی می‌دانیم که معماری رسمی دوران سلوکیه تحت تاثیر معماری یونان بود. نمونه‌ای از این معماری در شهر آی خانوم قرار دارد. پروفسور دانیل شلومبرگر در اوائل دهه از این محل دیدن کرد و متقاعد شد که در آی خانوم بقایای یک شهر بزرگ یونانی که از نظر نقشه و عظمت آن قدر برگ است که می‌تواند به دست خود اسکندر بنا نهاده شده باشد، آرمیده است. آشنایی با شیوه‌های معماری یونان به ما در درک کامل این سبک کمک می‌کند.

در حفاری‌ها، مجموعه بزرگی از بناهای معروف به بخش اداری از زیر خاک بیرون آورده شده است. اثری از طاق‌زنی در این بنا دیده نمی‌شود. این بخش از یک صحن بسیار بزرگ که به تالاری و سیع و بنایی چهارگوش منتهی می‌شد، تشکیل شده است. دیوارهای تالار بزرگ با نیم‌ستونها تزئین شده بود و سطوح گچکاری شده را با طرحهای هندسی و استفاده از رنگ‌های سیاه، سفید، زرد و قرمز شاد رنگ‌آمیزی کرده بودند.

معماری دوران اشکانیان

در مقاله معماری پاسارگاد و باغ‌های پاسارگاد به توضیح این سبک از معماری پرداختیم. اشکانیان (پارتیان) شاهنشاهی بزرگی در ایران بنیان گذاردند و در طول 5 قرن فرمانروایی خود شهرهای بزرگی ساختند. در این دوره باستانی معماری، سقف‌های طاقدار یا سقف‌های استوانه‌ای با ایوانهای بلند تزئینی در ایران آغاز می‌شود. از آثار باقیمانده در آسور، الحضر یا هاترا، پالمیر، قلعه یزدگرد و کوه خواجه در سیستان می‌توان پی برد که در آن‌ها معماری داخلی اولاً از گچ‌بری‌های تزئینی برای دیوارهای محل سکونتشان و یا تالارهای پذیرایی استفاده می‌کردند. ثانیاً تحت تاثیر معماری یونانی از آرکهای چند ضربی و ستون‌های یونیک و برای تزئین دیوارهای جانبی در داخل تالارهای پذیرایی از پیکره‌هایی در حد طبیعی و یا بزرگ‌تر که از روبرو طراحی و ساخته شده بود بهره می‌جستند.

قدیمی‌ترین محل سکونت پارتها که تا کنون یافت شده در نسا یا پارتانیسا است که فاصله چندانی با عشق‌آباد امروزی ندارد. کاخی از این دوره در ارگ نیسا کشف شده که اتاق اصلی آن تالاری ستوندار به مساحت تقریبی بیست متر مربع است. سقف آن با استفاده از تیرهای بزرگ روی چهار ستون بزرگ چهار جانبی که در واقع اتاق را به سه راهرو تقسیم کرده، پوشانده شده و این از ویژگی‌های معمار داخلی دوره پارتها است.

دیوارها به رنگ قرمز و سفید رنگ‌آمیزی شده و به طور افقی توسط نواری از صفحات کوچک سفالی و به طور عمودی با ردیف‌هایی از نیم‌ستون که روی هر دیوار 6 عدد از آنها قرار داشت، تقسیم بندی شده بود.  بخش پایینی سرستونها، ترتیب متداول در یونان قدیم را داشت، در حالی که سرستونهای بخش فوقانی با استفاده از سبک کورنتی ساخته شده بود.

در مقاله بعد با نام معماری داخلی و ساختمان‌های معروف قصد داریم تا این نوشته را تکمیل کنیم. ایرانادکور، مرجع معماری و دکوراسیون داخلی در جنوب کشور با بهره‌گیری از دانش و تخصص طراحان و معماران حرفه‌ای تلاش دارد تا در زمینه طراحی داخلی بهترین خدمات را به شما عزیزان ارائه دهد.

نویسنده: ه. درعلی / عضو تیم تحریریه ایرانادکور